29 Gusht 2025

Nga: Marsela SHYTIA

Edhe pse ideja e një qeverie kalimtare nuk është e keqe në vetvete, ajo pengohet ndjeshëm nga dy faktorë, mosinteresimi i studentëve dhe një pjese të mirë të publikut opozitar, si dhe autoritetet. Në të njëjtën kohë, pyetja është nëse ajo do të arrinte të siguronte kushte demokratike zgjedhore në një kohë të shkurtër dhe sa do t’i sillte dobi opozitës që do të ishte pjesë e saj, thonë bashkëbiseduesit e “Danas”, duke komentuar qëndrimin e Marinika Tepiç, nënkryetare e SSP-së opozitare, se qeveria teknike parazgjedhore është “zgjidhja e vetme për të parandaluar vjedhjen zgjedhore, por edhe gjakderdhjen”. Ajo krahasoi situatën në Serbi me atë në Maqedoninë e Veriut më shumë se 10 vjet më parë dhe arriti në përfundimin se modeli i daljes nga kriza atje mund të përdoret edhe këtu.

Skenari maqedonas.

Tepiç kujtoi se Maqedonia e Veriut kishte qenë në protesta për gati dy vjet për shkak të vjedhjes së zgjedhjeve, zbuloi bisedimet sekrete të regjimit mbi likuidimin e opozitës dhe korrupsionin, si dhe shtypjen policore të qytetarëve dhe deklaroi se e vetmja rrugëdalje nga kriza ishin zgjedhjet, por “jo të vjedhura paraprakisht, duke u futur me nxitim në makinën e diktatorit për bluarjen e zgjedhjeve”. Masat, siç deklaroi ajo, përfshinin dorëheqjen e kryeministrit Gruevski 100 ditë para zgjedhjeve dhe formimin e një qeverie teknike parazgjedhore që do të organizojë zgjedhje të ndershme, të cilat vetë Gruevski i kishte refuzuar më parë. Megjithatë, megjithëse duket dhe duket e njohur, pyetja është nëse ky skenar është i mundur edhe në Serbi, pasi marrëveshja në Maqedoninë e Veriut u arrit, sipas shumë interpretimeve, me presion të madh nga BE-ja dhe SHBA-ja që vendi të anëtarësohet në NATO, se protestat atje u udhëhoqën nga opozita dhe se këtu janë studentët ata që nuk do të bashkëpunojnë me opozitën, e aq më pak me qeverinë.

Qeveria kalimtare

Në të njëjtën kohë, Vuçiç tha vazhdimisht se nuk do të binte kurrë dakord për një qeveri kalimtare. Andrej Ševo, praktikant kërkimor në Institutin për Filozofi dhe Teori Sociale, beson se ideja e një qeverie kalimtare nuk është e keqe në vetvete, por pengohet ndjeshëm nga dy faktorë, të cilët e vënë përsëri në pikëpyetje rëndësinë e vendosjes së saj publike. “Mungesa e interesit midis studentëve dhe një pjese të mirë të publikut opozitar, si dhe autoriteteve. Nuk mendoj se ndryshimi në kushtet politike në Serbi sot dhe në Maqedoninë e Veriut, dhjetë vjet më parë, është një pengesë kryesore për krijimin e një qeverie kalimtare bazuar në modelin e Shkupit në Serbi, por mungesa e vullnetit midis aktorëve më të rëndësishëm politikisht është”, shpjegon ai për Danas.

Diferencat

Kolegu i tij Dejan Bursaç, gjithashtu nga Instituti i Filozofisë dhe Teorisë Sociale, shpjegon se zgjedhjet nuk kanë të bëjnë vetëm me kushtet zgjedhore, madje edhe ato që ne i quajmë kushte zgjedhore në qendrën e votimit janë një pjesë e vogël e të gjithë problemit. Dallimi midis Serbisë dhe Maqedonisë është se nuk kishte një lëvizje të tillë studentore në Maqedoni, por opozita ishte ajo që udhëhoqi protestat kundër qeverisë. Kjo nuk është hera e parë që opozita në Serbi i referohet situatës në Maqedoninë e Veriut. Dragan Đilas, udhëheqësi i SSP-së dhe një nga udhëheqësit e Aleancës për Serbinë e atëhershme, në një intervistë me agjencinë maqedonase të lajmeve MIA, tha në vitin 2019 se SZS-ja kërkon një marrëveshje me autoritetet në Serbi, njësoj si marrëveshja e Pržinsk-ut, e nënshkruar midis autoriteteve maqedonase dhe opozitës në vitin 2015. Ai njoftoi bojkotimin e zgjedhjeve që pasuan në vitin 2020.